Kringloopgeluk – oude plantenboeken met een verhaal

-for English click here–

Het zal geen verrassing zijn dat ik als boekenbewonderaar, plant lover en nostalgiefan een zwak heb voor oude plantenboeken. Ik spaar ze al jaren en vergeet in kringloopwinkels nooit op de boekenafdeling rond te neuzen. Deze verzameldrift heeft tot een collectie geleid waar je ‘u’ tegen zegt en hij groeit nog altijd. Ik heb alle vondsten gelezen en haal er vaak de beste verzorgingstips uit. Het zijn ware schatkisten aan informatie en ik geef je verderop graag mijn top 5 van deze oldskool tips & tricks!

♡ Papieren pareltjes ♡

Eerst vertel ik graag nog iets meer over de papieren pareltjes die ik vond tijdens mijn zoektocht. Het oudste exemplaar dat ik heb is in de lente van 1912 uitgegeven. Een jaar waarin er nog zoiets was als een Elfstedentocht, er een groot schip tegen een ijsberg knalde en mijn opa op de wereld kwam.
                De Titanic haalde het niet, die beroemde schaatswedstrijd heeft de afgelopen 22 jaar geen comeback gemaakt en ook mijn opa heeft de eeuwwisseling niet meer mee mogen maken. Maar dit kleine, groene plantenboekje dat in die 107 jaar ongetwijfeld in meer dan één boekenkast heeft gestaan, is still going strong!

♡ Een plant voor de mooi ♡

Dit oudje is vooral gericht op ‘nuttige gewassen’. (Tropische) planten werden toentertijd door de meeste mensen nog niet gezien als iets dat ook voor de sier kon dienen. Pas toen de welvaart toenam en men genoeg geld had om centrale verwarming aan te schaffen – een zegen voor mens én exotische kamerplant – begon de kamerplantencultuur echt toe te nemen.
                En daarmee ook het aantal plantenboeken. Want al konden de meeste kamerplanten de warmte van de radiatoren wel waarderen, van de uitdroging van de omgevingslucht die er mee gepaard ging waren sommige soorten minder gecharmeerd. Maar de kamerplantenkenners hadden tips voor dit soort problemen en bundelden ze in boeken.

♡ Toen en nu ♡

Misschien wel het mooiste van oude boeken is, vind ik, dat ze je iets vertellen over de tijdgeest. Je krijgt een inkijkje in vervlogen tijden en raakt soms verwonderd over wat er eigenlijk allemaal veranderd is. Los van een andere schrijfstijl en soms zelfs oude spelling – het boek uit 1912 spreekt bijvoorbeeld nog van ‘studeeren’, ‘practijk’ en ‘vereischte’ – tonen de foto’s een prachtige blik naar het verleden.
                Denk aan beelden van funky retro-interieurs met oranje-bruin patronenbehang, zitkuilen, lavalampen en typische ‘zeventiger-jaren-planten’ zoals Monstera deliciosa (gatenplant), Sansevieria trifasciata ‘Laurentii’ (vrouwentongen) en Ficus elastica (rubberplant). De leden van dit populaire trio zijn trouwens in huiskamers van nu ook weer graag geziene groene gasten!

♡ Gevonden voorwerpen ♡

Nog mooier zijn de verrassinkjes die achtergelaten zijn in de boeken. Ik vind echt van alles tussen de pagina’s: plantenlabels, folders van kwekerijen, aantekeningen, krantenknipsels, gedroogde bloemen en bladeren, namen van vorige eigenaren en persoonlijke tips en ervaringen. Fantastisch!
                De andere manier van denken en doen komt ook hier in terug. Het valt me vooral op hoeveel aandacht en geduld er voor alles was. Men had en nam de tijd. Neem alleen al deze zin uit het boek uit 1912: “Wie planten wil leeren kennen, moet planten bestudeeren! Dat is zoo klaar als de dag.”. Ik denk als ik dat lees aan de wegwerpmaatschappij waarin we nu leven. Door de urban jungle-trend worden weer massaal planten in huis gehaald, maar helaas nemen maar weinig mensen de tijd en moeite goed voor hun groene huisgenoten te zorgen. Ze verdwijnen in de prullenbak en maken plaats voor nieuwe exemplaren die vaak binnen de kortste keren hetzelfde lot wacht.

♡ ‘Vroeger was alles beter’ ♡

Om nu niet te veel te klinken als een mopperend omaatje dat om de haverklap sputtert: “vroeger was alles beter!”, geef ik je maar snel die gouden verzorgingstips die ik je heb beloofd. Want ja: op veel gebieden hebben we een omslag gemaakt de afgelopen jaren, maar als het op goede kamerplantenverzorging aankomt, is er eigenlijk niet zo gek veel veranderd. We houden immers nog steeds van dezelfde kamerplanten.
                Maar sommige verzorgingstips, die vroeger gewoon onder algemene kennis vielen lijkt het wel, zijn over de jaren min of meer verloren gegaan. Althans: ze worden niet meer zoals vroeger gebruikelijker was van generatie op generatie overgedragen. Gelukkig staan ze zwart op wit (of nouja, vergeeld) in versleten maar niet vergeten boeken en heb ik er een paar voor je op een rijtje gezet!

Mijn top 5 kamerplantenverzorgingstips uit oude boeken:
♡ Geef je planten bij voorkeur in de ochtend water. ’s Avonds in ruststand nemen wortels minder water op.
♡ Giet of sproei nooit met koud water om ‘bibberende blaadjes’ te voorkomen 😉 Lauw of op kamertemperatuur is beter. Regenwater is trouwens het beste, omdat dit kalkvrij is. Gekookt leidingwater bevat ook minder kalk. Wel eerst af laten koelen voordat je het gebruikt natuurlijk.
♡ Bruin of geel blad kan veel oorzaken hebben, overbemesting is er een van. Houd je dus altijd aan de juiste hoeveelheid plantenvoeding en geef liever iets te weinig dan te veel. In de herfst en de winter hebben planten geen extra voeding nodig.
♡ Als je cactussen en vetplanten water geeft, giet dan niet op één plek op de aarde rond de plant om wortelrot door opeenhoping van water te voorkomen. Op de plant gieten is helemaal een no-go. Vergeet niet dat sansevieria’s ook vetplanten zijn 🙂
♡ Ik vertelde het net al: radiatoren verwarmen en verdrogen de omgevingslucht. Vooral net boven en naast de verwarming is de lucht het droogst. En helaas vind je die radiatoren vaak juist onder de vensterbank. that’s right: die lekkere lichte plantenplek… Met een brede plank op je verwarming voorkom je dat die warme, droge lucht net onder de blaadjes van je planten naar boven stijgt. Je verlengt hem als het ware en stuurt de lucht wat dieper de kamer in.

♡ Mijn plantenboek ♡
Het moge duidelijk zijn dat ik fan ben van oude plantenboeken en dat ik veel heb geleerd van de schrijvers. Het zijn de voorlopers van de proud plant parents van nu, waar ik er inmiddels zelf eentje van ben. Mijn eigen plantenboek dat dit jaar gepubliceerd wordt, is dan ook een dikke knipoog naar het verleden. Ik kan niet wachten op het moment dat ik voor mijn boekenkast sta en dit ‘groentje’ tussen zijn voorvaderen mag schuiven!

♡ Mandy